Beatyfikacja

Rozpoczęcie

Przed 22 laty nasze Zgromadzenie rozpoczęło starania w sprawie wszczęcia procesu beatyfikacyjnego Współzałożycielki i pierwszej Przełożonej Generalnej Matki Marii Merkert. Pochodząca z Nysy Służebnica Boża Maria Merkert całe swe życie poświęciła chorym i ubogim, w których widziała „cierpiące członki Chrystusa”, zyskując przydomek „Śląskiej Samarytanki”.

Rozpoczęte przed laty prace zostały ostatecznie uwieńczone wydanym 1 czerwca 2007 r. Dekretem Ojca Świętego Benedykta XVI, uznającym cudowne uzdrowienie przypisywane wstawiennictwu Służebnicy Bożej Marii Merkert. Tym samym beatyfikacja, na którą z utęsknieniem czekało wiele pokoleń sióstr, stała się faktem.

Uroczystość beatyfikacyjna odbyła się 30 września 2007 w Nysie – mieście, które było świadkiem świątobliwego życia Marii Merkert, oddanego bez reszty Bogu i bliźnim.

Proces beatyfikacyjny Matki Marii Merkert

Sława świętości i przekonanie, że miłość Matki Marii Merkert jest i dzisiaj z nami, a u Bożego tronu skutecznie wstawia się za wszystkimi, którzy z ufnością proszą o pomoc, skłoniło Biskupa Opolskiego Alfonsa Nossola i Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety do rozpoczęcia dochodzenia kanonicznego mającego na celu zebranie materiałów dowodowych.

Etap diecezjalny

Proces diecezjalny rozpoczęto 19 lutego 1985 roku. Biskup Opolski Alfons Nossol powołał Trybunał Diecezjalny, Komisję Historyczną, tłumacza; wszystkie osoby zaangażowane w sprawę złożyły przysięgę. W czasie dochodzenia kanonicznego zebrano i opracowano dokumenty dotyczące życia Matki Marii Merkert, cnót i sławy świętości, sporządzono dokumentację biograficzną, fotograficzną i kartograficzną. Opracowany krytycznie zbiór Jej pism poddano ocenie teologicznej, na podstawie której Biskup Opolski wydał dekret, że nie ma w nich nic przeciwnego wierze i dobrym obyczajom. Przesłuchano również świadków postulatorskich i z urzędu. Z oryginału dokumentów procesowych sporządzono odpis i przetłumaczono je na język łaciński i włoski. Proces diecezjalny zakończono 9 września 1997 roku, a Akta dochodzenia przewieziono do Rzymu.

Etap rzymski

13 listopada 1997 r. Akta dochodzenia zostały oficjalnie przyjęte, a 27 lutego 1998 roku Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych wydała dekret o ważności procesu diecezjalnego. W 2000 roku wydano drukiem Pozycję o życiu, cnotach heroicznych i sławie świętości Matki Marii Merkert, która była przedmiotem studiów historyków i teologów. 11 grudnia 2001 roku konsultorzy historycy wydali pozytywną ocenę Pozycji; w styczniu 2002 roku wpisano ją na listę Pozycji do dyskusji teologów. 12 października 2004 roku teologowie konsultorzy przedyskutowali cnoty teologalne, kardynalne i im pokrewne i uznali ich heroiczność. Przychylną opinię wyrazili również Kardynałowie i Biskupi zgromadzeni na Sesji zwyczajnej w dniu 14 grudnia tego roku. O powyższym przebiegu spraw kardynał prefekt José Saraiva Martins złożył dokładne sprawozdanie Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. Papież przyjął ocenę Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i polecił, by zredagowano dekret o heroiczności cnót Służebnicy Bożej. 20 grudnia 2004 roku podczas konsystorza, wobec zebranych Kardynałów, Biskupów, Kapłanów, Przedstawicieli Zgromadzeń zakonnych i Ambasadorów Państw przy Stolicy Apostolskiej, m.in. Pani Hanny Suchockiej, Ojciec Święty Jan Paweł II uroczyście ogłosił heroiczność cnót Matki Marii Merkert, zatwierdził Dekret i polecił go opublikować. W tym dniu odczytano dziewięć dekretów dotyczących spraw polskich. Odnośnie Matki Marii czytamy: Matka Maria Merkert urodziła się w Nysie, w mieście należącym wówczas do archidiecezji wrocławskiej, gdzie razem z innymi dziewczętami służyła biednym i chorym w ich własnych mieszkaniach. Jest współzałożycielką Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety (które nazywane były również Szarymi Siostrami). Była pierwszą przełożoną generalną, za Jej rządów Zgromadzenie bardzo szybko się rozwijało i rozszerzało swoją działalność.

Dochodzenie kanoniczne

• 1984  17 listopada – po wstępnym sprawdzeniu warunków do rozpoczęcia sprawy, postulator prosi o urzędowe rozpoczęcie badań nad życiem i cnotami, zmarłej w opinii świętości, Matki Marii Merkert.

• 1985  14 lutego – biskupi polscy wyrażają jednogłośną aprobatę na otwarcie w diecezji opolskiej dochodzenia kanonicznego.

2. Kanoniczne dochodzenie w Diecezji Opolskiej (1985-1997) 

• 1985  19 lutego – w Kurii Diecezjalnej w Opolu Biskup Opolski powołuje Trybunał Diecezjalny i Komisję Historyczną; ogłasza komunikat w sprawie rozpoczęcia dochodzenie kanonicznego dotyczącego Matki Marii Merkert.

  12 marca, w Kurii Diecezjalnej w Opolu na publicznej sesji wstępnej zaprzysiężenie Trybunału Diecezjalnego i Komisji Historycznej.

  2 lipca, Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych wydaje Nihil obstat dla sprawy Matki Marii Merkert, której odtąd przysługuje tytuł „Służebnica Boża”.

• 1986-1987 – przesłuchiwanie świadków postulatorskich w sprawie sławy świętości Służebnicy Bożej.

• 1989  27 września – dołączenie do akt sprawy 3 -tomowego  krytycznie opracowanego „Zbioru pism Służebnicy Bożej Marii Merkert”.

• 1991  14 stycznia – na podstawie pisemnej opinii teologów, Biskup Opolski wydaje dekret stwierdzający, że w pismach Służebnicy Bożej nie ma nic przeciwko wierze i dobrym obyczajom.

• 1995  grudzień – zakończenie prac związanych ze zbieraniem i opracowaniem krytycznym materiału dowodowego dotyczącego Służebnicy Bożej Marii Merkert. Tłumaczenie akt procesowych.

• 1996  23 marca – po wizytacji grobu i miejsc związanych ze Służebnicą Boża, Biskup Opolski stwierdza brak kultu publicznego.

  maj/czerwiec,  sesje związane z porównywaniem kopii i tłumaczenia materiału dowodowego z oryginałem.

• 1997  09 września – w Kurii Diecezjalnej w Opolu – sesja ostatnia publiczna, zamknięcie Akt Procesowych w sprawie Służebnicy Bożej Marii Merkert.

• 1998  27 luty – wydanie dekretu o ważności dochodzenia diecezjalnego.
  13 marca,  na Zebraniu Zwyczajnym Kongregacji o.Ambrogio Eszer OP,  Relator Generalny, zostaje mianowany Relatorem do prowadzenia sprawy Służebnicy Bożej Marii Merkert.

• 2001  11 grudnia – konsulatorzy historycy wydają pozytywną ocenę „Pozycji o życiu, cnotach heroicznych i sławie świętości Służebnicy Bożej Marii Merkert.

• 2002  styczeń „Pozycję” wpisano na listę do dyskusji teologów.

• 2004  12 października – teologowie dyskutują na cnotami Służebnicy Bożej i uznają ich heroiczność.

  14 grudnia, Kardynałowie i Biskupi zgromadzeni na sesji zwyczajnej, wyrażają pozytywną opinię na temat praktykowania cnót przez Służebnicę Bożą.

  20 grudnia,  podczas konsystorza w Sali Klementyńskiej, Ojciec Święty Jan Paweł II uroczyście ogłasza heroiczność cnót Czcigodnej Służebnicy Bożej Marii Merkert, zatwierdza Dekret i poleca go opublikować.

• 1964  16 lipca – ekshumacja doczesnych szczątków Matki Marii Merkert i przeniesienie ich z cmentarza do krypty po kaplicą Trójcy Świętej w kościele św. Jakuba w Nysie.

• 1997  25 października – Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych wydala zezwolenie na powtórne kanoniczne rozpoznanie (rekognicję) doczesnych szczątków Służebnicy Bożej, zalanych skutek powodzi tysiąclecia w 1997 r.

• 2001  grudzień – Postulator dokonuje wyboru nadzwyczajnego zdarzenia przypisywanego wstawiennictwu Służebnicy Bożej Marii Merkert.

• 2002  styczeń-czerwiec – zbieranie dokumentacji wstępnej, ustalanie świadków zdarzenia.

  18 lipiec,  Postulator zwraca się do Biskupa Opolskiego z prośbą o rozpoczęcie dochodzenia diecezjalnego.

  10 września,  w Kurii Diecezjalnej w Opolu, po złożeniu przysięgi, rozpoczyna się drugi etap dochodzenia kanonicznego w sprawie cudu przypisywanego wstawiennictwu Służebnicy Bożej Marii Merkert.

  11 września do 9 października,  trwają sesje robocze, podczas których Trybunał gromadzi środki dowodowe: zeznania świadków, dokumentację pisaną oraz ekspertyzy i przesłuchuje biegłych.

  październik/listopad,  przygotowanie transumptu i tłumaczenia, sesje porównania z oryginałem.

  29 listopada,  w kościele św. Jakuba w Nysie sesja ostatnia-publiczna, uroczyste zamknięcie Akt Procesowych w sprawie cudu i przekazanie ich postulatorowi.

• 2002  5 grudnia – przyjęcie Akt dochodzenia w Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

  14 grudnia,  otwarcie Akt procesowych

• 2003  28 marca – wydanie dekretu ważności dochodzenia diecezjalnego i zezwolenie na opracowanie „Pozycji o cudzie”.
  

• 2005  30 czerwca – konsulta lekarska ocenia pozytywnie nadzwyczajne zdarzenie przypisywane wstawiennictwu Czcigodnej Służebnicy Bożej Marii Merkert.

  29 listopada,  teolodzy przekazują sprawę do uzupełnienia.

• 2006  13 czerwca – kongres teologów na drugim spotkaniu ocenia pozytywnie nadzwyczajne zdarzenie.

  19 grudnia,  Kardynałowie i Biskupi, członkowie Kongregacji głosowaniem potwierdzają pozytywną ocenę zdarzenia.

Dekret o heroiczności cnót

Rzym,  dnia 20 grudnia 2004 r.

Kardynał JOSÉ SARAIVA MARTINS, Prefekt
EDWARD NOWAK, Arcybp tyt. Luna, Sekretarz

Dekret o cudzie

KONGREGACJA  SPRAW  KANONIZACYJNYCH
DIECEZJA OPOLSKA
BEATYFIKACJA  I  KANONIZACJA SŁUŻEBNICY BOŻEJ MARII MERKERT,
WSPÓŁZAŁOŻYCIELKI  I PIERWSZEJ PRZEŁOŻONEJ GENERALNEJ
ZGROMADZENIA SIÓSTR ŚW. ELŻBIETY
(1817-1872)

DEKRET  O  CUDZIE
Czcigodna Służebnica Boża Maria Merkert urodziła się dnia 21 września 1817 r. w Nysie, w ówczesnej diecezji wrocławskiej. Po śmierci matki, wraz z kilkoma towarzyszkami poświęciła się biednym, chorym i najbardziej poptrzebującym, pielęgnując ich w domach. Razem z Klarą Wolff założyła Zgromadzenie Sióstr Świętej Elżbiety, którym mądrze kierowała jako pierwsza Przełożona, troszcząc się po matczynemu o formację i potrzeby Sióstr. Pod jej kierownictwem w Zgromadzeniu wzrosła liczba powołań i powstało wiele nowych placówek w różnych diecezjach. Zmarła w opinii świętości dnia14 listopada 1872 r.

Ojciec Święty Jan Paweł II dnia 20 grudnia 2004 r. promulgował Dekret o heroiczności cnót teologalnych, kardynalnych i innych z nimi związanych, którymi żyła Służebnica Boża.

Postulacja Sprawy o Beatyfikację Służebnicy Bożej poddała pod ocenę Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych domniemane i niezwykłe uzdrowienie Siostry Miry Weroniki Deresińskiej ze Zgromadzenia Sióstr Świętej Elżbiety. Urodzona w 1912 r., cieszyła się doskonałym zdrowiem do dnia 11 września 1943 r., kiedy nagle, podczas pobytu we Wrocławiu w celu przygotowania do złożenia ślubów wieczystych, pojawiły się symptomy kaszlu i potu. W następnym miesiącu październiku po raz pierwszy wystąpiły krwotoki z płuc. Badanie rentgenowskie klatki piersiowej wykazało rozległą jamę w prawym płucu i uszczerbki w obydwu płucach. Rokowanie dla życia zakonnicy było znikome, gdyż nie istniały jeszcze skuteczne lekarstwa zwalczające tę chorobę. W listopadzie tegoż roku, Siostra została przewieziona do domu zakonnego w górach, który uznano za najlepszy dla jej zdrowia, by mogła tam wypocząć i dobrze się odżywiać.

W międzyczasie, w październiku, Siostra Mira Weronika świadoma, że jej życiu zagraża niebezpieczeństwo, zaczęła wzywać wstawiennictwa Służebnicy Bożej Marii Merkert, do której miała szczególne nabożeństwo. W styczniu 1944 r. jej zdrowie zdecydowanie i szybko się polepszyło, co zostało potwierdzone przez badających ją lekarzy. W sierpniu 1944 r. stwierdzono całkowite kliniczne uzdrowienie, bez szczególnych kuracji.

Uzdrowienie było trwałe,  dlatego też Biskup diecezji opolskiej polecił w 2002 r. rozpocząć dochodzenie kanoniczne w celu zbadania sprawy, którego ważność prawną uznała Kongregacja dekretem z dnia 28 marca 2003 r. Konsulta Lekarska na posiedzeniu dnia 30 czerwca 2005 r., ogłosiła jednomyślnie, że takie uzdrowienie, szybkie, całkowite i trwałe jest z punktu widzenia wiedzy medycznej niewytłumaczalne. Dnia 29 listopada tegoż roku zebrała się Konsulta Teologów, która spotkała się ponownie 13 czerwca 2006 r. Dnia 19 grudnia miało zaś miejsce posiedzenie zwyczajne Kardynałów i Biskupów, na którym sprawę przedstawił Jego Ekscelencja Ottorino Pietro Alberti, Arcybiskup Senior Cagliari. Zarówno na spotkaniu Konsulty Teologów, jak i na posiedzeniu Kardynałów i Biskupów, odpowiedź na pytanie o prawdziwość cudu była twierdząca.

Po dokładnym przedstawieniu powyższych faktów Ojcu Świętemu Benedyktowi XVI przez Kardynała Prefekta, Jego Świątobliwość przyjął ocenę Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i tego samego dnia zadeklarował: Potwierdza się prawdziwość cudu, uzyskanego od Boga za wstawiennictwem Czcigodnej Służebnicy Bożej Marii Merkert, Współzałożycielki i pierwszej Przełożonej Generalnej Zgromadzenia Sióstr Świętej Elżbiety, a mianowicie chodzi o szybkie, całkowite i trwałe uzdrowienie Siostry Miry Weroniki Deresińskiej z gruźlicy płuc, głębokiej i obustronnej.

Ojciec Święty polecił zatem, aby opublikować ten Dekret i włączyć go do Akt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.

Rzym, dnia 1 czerwca 2007 r.

      + Józef Kardynał Saraiva Martins, Prefekt
           + Edward Nowak, Arcybiskup tytularny Lunensis, Sekretarz

Cud przypisywany wstawiennictwu Czcigodnej Służebnicy Bożej Marii Merkert

W okresie od 10 września do 29 listopada 2002 r. w Kurii Diecezjalnej w Opolu trwał drugi etap dochodzenia kanonicznego, tzw. proces o domniemanym cudownym uzdrowieniu Siostry M. Miry (Weroniki) Deresińskiej z gruźlicy rozsianej płuc, przypisywanego  wstawiennictwu Matki Marii Merkert. Otwarcie procesu miało miejsce 10 września 2002 r., a zamknięcie odbyło się w kościele św. Jakuba w Nysie dnia 29 listopada 2002 r., po czym Akta procesowe zostały przekazane do Rzymu do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Dnia 30 czerwca 2005 r. miało miejsce posiedzenie Konsulty Medycznej, która oceniła pozytywnie sprawę domniemanego cudownego uzdrowienia przypisywanego wstawiennictwu Matki Marii. Zostało ono uznane jako nadzwyczajne, trudne do wyjaśnienia z lekarsko-naukowego punktu widzenia. 29 listopada 2005 r. odbył się Kongres  Konsultorów Teologów: czterech z nich opowiedziało się za uznaniem cudu, a trzech wniosło pewne uwagi, które trzeba było wyjaśnić, uzupełnić. 13 czerwca 2006 r. Konsultorzy Teologowie zebrali się ponownie, by rozpatrzeć naniesione wyjaśnienia i uzupełnienia. Ich opinie, tym razem były pozytywne. Dnia 19 grudnia 2006 r. miało miejsce zebranie Kardynałów i Biskupów, które zakończyło się aprobatą cudownego uzdrowienia przypisywanego wstawiennictwo Czcigodnej Służebnicy Bożej Marii Merkert. Dnia 1 czerwca 2007 r. został zatwierdzony przez Ojca św. Benedykta XVI Dekret o Cudzie.

Cud, który otwiera drogę do beatyfikacji Służebnicy Bożej Marii Merkert dotyczy członkini Zgromadzenia Sióstr Elżbietanek, Siostry M. Miry (Weroniki) Deresińskiej, ur. 8.11.1912 r. w Odolanowie koło Ostrowa Wielkopolskiego. Chodzi o wydarzenie z 1943 roku, w którym to Siostra M. Mira, mając 31 lat pracując w Domu Dziecka, w październiku 1943 r. zaraziła się od chorego dziecka i zachorowała na gruźlicą płuc. Lekarze stwierdzili postać gruźlicy zaawansowanej rozsianej w obu płucach – z jamą w płucu prawym. Siostra M. Mira w listopadzie 1943 r. została wysłana na leczenie klimatyczne i dietetyczne w góry Karkonosze, do naszego domu zakonnego w Miłkowie. (Trzeba zaznaczyć, że w tych latach – II wojna światowa – na Śląsku nie było jeszcze żadnych leków do zwalczania prątków gruźlicy. Gruźlica w tym okresie była chorobą ciężką i niewyleczalną, umieralność była bardzo wysoka, również wśród młodych Sióstr. Sprzyjały też temu trudne warunki bytowe, higieniczne). Stan zdrowia Siostry M. Miry był bardzo ciężki, znalazła się ona w niebezpieczeństwie bezpośredniego zagrożenia życia, chory z taką postacią gruźlicy zaawansowanej umierał. Siostra M. Mira, mając szczególne nabożeństwo do Matki Marii modliła się żarliwie za jej wstawiennictwem o uzdrowienie z ciężkiej choroby. Napisała w swojej relacji: Wtedy gorąco modliłam się do Matki Marii Merkert i jej obrazek włożyłam pod poduszkę (…) Jej zawdzięczam moje wyprowadzenie z choroby. Poprawa zdrowia nastąpiła bardzo szybko, kiedy Siostra Mira pojechała na badania w styczniu 1944 , lekarze orzekli, że jest zdrowa. Trudno im było uwierzyć, że bez żadnych leków, powróciła tak szybko do zdrowia, dlatego też zlecili kolejne badania w sierpniu 1944, które potwierdziło uzdrowienie. Na podstawie zdjęcia radiologicznego płuc z 1947 r., lekarze stwierdzili wchłonięcie obustronnych zmian naciekowych tzw. rozproszeń, ze zniknięciem kawerny-jamy w prawym płucu. Stwierdzono, że trwałe wyleczenie tej postaci gruźlicy z możliwością powrotu do normalnej pracy, bez zastosowania leków, jest niewytłumaczalne, nadzwyczajne. Siostra M. Mira po cudownym uzdrowieniu w 1944 r., przez 46 lat pracowała wśród dzieci i młodzieży oraz w biurze parafialnym. Nigdy nie miała żadnych nawrotów przebytej choroby gruźlicy. Zmarła 18 lipca 2003 r. w Kędzierzynie Koźlu w wieku 91 lat (8 miesięcy po zakończeniu procesu).

* * *

Promulgacja Dekretu o Cudzie otwiera drogę do chwały ołtarzy Matce Marii Merkert, która już za życia była uważana za „świetlany wzór” godny naśladowania. Oficjalna aprobata cudu i zgoda Papieża na beatyfikację jest dla nas znakiem, że droga, którą wybrała i kroczyła Matka Maria może prowadzić do świętości. Święci są darem Bożym dla nas, który może nas ubogacić, którym mamy się radować i za niego dziękować. Beatyfikacja jest wielką łaską, darem Boga dla Zgromadzenia, jak również dla Kościoła lokalnego. To doświadczenie wielkich dzieł Bożych, które przeżywamy, ma nas zmobilizować do radosnej wdzięczności wobec Boga i Zgromadzenia. Radość nasza jest tym większa, że właśnie w roku jubileuszowym przeżywanym w duchu Magnificat z okazji 800-letniej rocznicy urodzin św. Elżbiety, którą Maria Merkert obrała za Patronkę Zgromadzenia, dane nam będzie cieszyć się wyniesieniem naszej Matki Marii do chwały ołtarzy. We wrześniu przypada też 165 rocznica istnienia naszego Zgromadzenia, 190 rocznica urodzin Matki Marii, a 14 listopada 135 rocznica jej śmierci.

Dzisiejszy, historyczny dzień, tak bardzo ważny dla naszego Zgromadzenia, dla członków Wspólnoty Apostolskiej św. Elżbiety, dla diecezji opolskiej oraz dla wszystkich czcicieli Matki Marii Merkert przeżywamy w duchu ogromnej wdzięczności, w klimacie dziękczynnego, radosnego Te Deum Laudamus za promulgację Dekretu o cudzie. Jest to bowiem uwieńczenie wszystkich starań i prac trwających 12 lat w diecezji opolskiej i 10 lat w Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie.

                                                                                                              S.M. Paula Zaborowska